De “continuïteits- veronderstelling” van de accountant – een randvoorwaarde voor de continuïteit van uw financiering

In het eerste artikel uit onze reeks over de continuïteit van financiering, “De planning- en controlcyclus: de sleutel tot continuïteit”, bespraken we het verband tussen de planning- en controlcyclus van de onderneming en het financieringsbeleid. We zagen dat het integreren van het financieringsbeleid en de daaruit voortkomende acties een essentiële randvoorwaarde is om “in control” te zijn als management. In dit eerste artikel lag de focus op het interne proces en de dialoog met de financiers. In dit artikel belichten we echter een andere belangrijke stakeholder: uw accountant.

De continuïteitsveronderstelling

Bij de waardering van activa en passiva wordt uitgegaan van de veronderstelling dat het geheel der werkzaamheden van de rechtspersoon waaraan die activa en passiva dienstbaar zijn, wordt voortgezet, tenzij die veronderstelling onjuist is of haar juistheid aan gerede twijfel onderhevig is; alsdan wordt dit onder mededeling van de invloed op vermogen en resultaat in de toelichting uiteengezet. (BW 2, Art 384, lid 3)

De bovenstaande veronderstelling ligt ten grondslag aan de jaarverslaggeving van alle ondernemingen, onafhankelijk of ze dit onder IFRS of Dutch GAAP doen. De impact op de bepaling van, en de toelichting op, het resultaat en de balans van de onderneming is vanzelfsprekend groot. Voor de waardering van de onderneming maakt het nogal wat uit of deze aan het vechten is voor haar voortbestaan of dat het “business as usual” is.

Wanneer is er twijfel aan de continuïteit?

Het hanteren van de continuïteitsveronderstelling is primair een verantwoordelijkheid van het bestuur van de onderneming. De accountant kijkt echter wel mee met het bestuur en in de praktijk zien we dat er de laatste jaren steeds meer interesse is voor het onderdeel financiering. In de richtlijnen van de RJ (Raad voor de Jaarverslaggeving) is opgenomen dat er (onder andere) onzekerheid kan bestaan over de continuïteit van de onderneming wanneer “de rechtspersoon niet meer op eigen kracht aan zijn verplichtingen zal kunnen voldoen” (lees: financiering nodig heeft) en “het nog niet voldoende aannemelijk is dat benodigde aanvullende medewerking van belanghebbenden (lees: banken) zal worden verkregen”. Dit is de basis van de interesse van de accountant in de details van de financieringsafspraken van de onderneming met haar banken.

Hoe beoordeelt de accountant de continuïteit van de financiering?

De vraag die de accountant zichzelf stelt is of er sprake is van een “volledig gefinancierd businessplan”, met andere woorden; of de onderneming voldoende middelen en financiering beschikbaar heeft om het businessplan uit te voeren. De analyse begint bij het businessplan zelf (hoe realistisch is dit, wat is de liquiditeitsruimte, sluit het plan aan bij de realisatie tot nu toe, etc.).

Vervolgens kijkt de accountant naar de beschikbare financiering. Bij de analyse van de financiering gaat het samengevat primair om de headroom (qua ongebruikte liquiditeitsruimte) en de speelruimte qua condities. Doorgaans vormen financiële convenanten onderdeel van de financieringscondities. Wanneer er een reële kans is dat de onderneming in de toekomst niet kan voldoen aan haar convenanten, ontstaat er onzekerheid over de continuïteit vanwege de mogelijke opeisbaarheid van de financiering.

Welke horizon hanteert de accountant?

Hoewel er kleine verschillen zijn tussen IFRS en Dutch GAAP is de minimale periode die het bestuur en de accountant moeten hanteren bij het beoordelen van de continuïteitsveronderstelling gelijk aan 12 maanden vanaf het publiceren van de jaarrekening.

Dit voorschrift heeft gevolgen voor de planning van de herfinanciering van de onderneming. We zullen dit met een voorbeeld illustreren;

1) Stel: een onderneming sluit in maart 2023 een financiering af voor 3 jaar, die loopt tot maart 2026.

2) Het boekjaar is gelijk aan het kalenderjaar en de jaarrekening wordt jaarlijks in mei gepubliceerd.

In dit voorbeeld heeft de onderneming in mei 2025 bij de publicatie van haar jaarrekening over 2024 mogelijk al een probleem bij de continuïteitsverklaring. Immers, de teller van 12 maanden gaat pas lopen vanaf publicatiedatum, dus mei 2025. Vanaf dat moment heeft de financiering nog “maar” een looptijd van 10 maanden. Een manier om dit aan te pakken is om de herfinanciering al te beginnen eind 2024 en op die manier vóór mei 2025 af te ronden.

Dit is echter niet een heel efficiënte oplossing. Per saldo moet de onderneming dan in november/ december 2024, zo’n 20 maanden na het afsluiten van de 3 jaar financiering, alweer aan de slag met de herfinanciering. Het is ook een dure oplossing omdat de upfront fee voor de bank uitgaat van een looptijd van 3 jaar terwijl in dit voorbeeld al na 2 jaar wordt geherfinancierd. In dit geval past een einddatum van de financiering in het 3e kwartaal de onderneming beter. U kunt hier gaandeweg ook in sturen door een financiering af te sluiten voor een periode van iets korter of langer dan 3 jaar.

Conclusie

De aandacht van accountants voor de continuïteitsverklaring is de laatste jaren verder toegenomen. Dit is een extra argument om uw financieringsbeleid en financieringsplan goed te integreren in de planning- en controlcyclus van de onderneming. Verder loont het de moeite om goed na te denken over de looptijd van uw financiering in relatie tot de continuïteitsverklaring, hier is het vaak mogelijk nog een efficiëntieslag te maken.

Kom in contact

Wilt u graag de continuïteit van uw financiering optimaliseren, of een concreet advies over de wijze waarop u de looptijd van de financiering van uw onderneming kunt optimaliseren? Bel ons, wij staan u graag terzijde!